Adli süreçler ve yargılamalar tamamen tarafsız olabilir mi? ABD’deki MIT üniversitesinin daha önce yaptığı araştırma, insan yargıçların çoğu zaman ön yargılı davrandığını ortaya çıkarmıştı. Bunun üzerine şimdi yargının yapay zekanın kontrolüne bırakılması tartışılmaya başlandı.
Araştırmacılar, algoritmalara Amerikan toplumunun en önemli omurgalarından biri olan adalet sistemi üzerinde güç verilmesini önerdiler. Bilim insanları, yapay zekanın şimdilik kritik davalarda karar alması değil ama duruşma öncesi kefalet kararlarını daha adil hale getirmek için kullanılabileceğini öne sürüyor. Zira insan yargıçlar, sempati duymadıkları şüphelilere daha ağır kefalet ücreti koyarak, bu şüphelilerin tutuklu şekilde yargılanmalarına ve teknik olarak yargılanmadan cezalandırılmalarına sebep olabiliyorlar.
Araştırmayı yapan MIT ekibi, New York City’deki bir milyondan fazla davayı analiz etti ve yargıçların yüzde 20’sinin sanığın yaşına, ırkına veya sabıka geçmişine göre karar verdiğini tespit etti.
Bir kişinin kefalet ücretinin ne kadar olacağı ve gözaltından çıkmasına izin verilip verilmeyeceği hakimin takdirine bağlı. Çalışmanın yazarı Profesör Ashesh Rambachan‘a göre insan önyargısı tam da burada devreye giriyor.
1.5 milyon davadan 500 bininde haksız karar
Quarterly Journal of Economics’te yayınlanan makale için New York City’de 2008’den 2013’e kadar 1.460.462 eski dava tarandı. Belirlenen kriterlere göre, kefalet kararlarının %30’u haksız ve ön yargılı olarak işaretlendi. Bu nedenle Profesör Rambachan, duruşma öncesi duruşmada hakimin karar verme sürecini değiştirecek veya geliştirecek bir algoritma kullanmanın kefalet sistemini daha adil hale getirebileceğini savunuyor.
Henüz bu konuda bir çalışma yok. Bu sadece bir öneri. Ancak tahmin edeceğiniz üzere bu işler önce bir öneriyle başlar. Demek ki yakında bu konudaki çalışmaları da göreceğiz. Önce kefalet kararlarını yapay zeka verecek, bir süre sonra tüm mahkeme sürecinin yapay zeka kontrolüne bırakıldığını göreceğiz. Hazır mısınız?
